Το ψυχόδραμα δεν είναι απλώς μια μέθοδος ψυχοθεραπείας. Είναι ένας ζωντανός τρόπος να αγγίξει κανείς την εμπειρία του, να την εκφράσει στο εδώ και τώρα, και να δοκιμάσει νέες απαντήσεις σε παλιά μοτίβα. Όσοι μπαίνουν σε σεμινάρια ψυχοδράματος συχνά εκπλήσσονται από το πόσο γρήγορα κινείται το βίωμα από το κεφάλι στο σώμα, και από το πόσο άμεσα αναδύεται η αλήθεια μέσα από δράση, σύμβολα και ρόλους. Ως επαγγελματίας που δουλεύω χρόνια με ομάδες, έχω δει ανθρώπους Τι είναι το ψυχόδραμα να ξεκολλούν από αδιέξοδα, όχι επειδή βρήκαν ένα έξυπνο επιχείρημα, αλλά επειδή βίωσαν μια νέα δυνατότητα μπροστά στους άλλους.
Τι είναι το ψυχόδραμα στην πράξη
Στη βιβλιογραφία θα συναντήσετε τον όρο: Ψυχόδραμα ψυχοθεραπεία. Ο Γιάκομπ Μορένο, ιδρυτής του, ονόμασε την προσέγγιση "θέατρο της αλήθειας". Τι είναι το ψυχόδραμα, με απλά λόγια; Μια βιωματική μέθοδος όπου οι συμμετέχοντες διερευνούν προσωπικά θέματα μέσω ρόλων, σκηνών και διαλόγων, με τη στήριξη της ομάδας και του συντονιστή. Δεν πρόκειται για υποκριτική, ούτε για ψευδαίσθηση. Στήνεται μια "σκηνή" που αναπαριστά μια κατάσταση, ένα όνειρο, ένα δίλημμα, ακόμα και ένα αίσθημα χωρίς λέξεις. Εκεί, ο πρωταγωνιστής μπορεί να μιλήσει με τον πατέρα που δεν μπόρεσε ποτέ να αντιμετωπίσει, να συναντήσει τον εαυτό του σε άλλη ηλικία, να πει αυτά που δεν είπε, να ακούσει αυτά που είχε ανάγκη και να δοκιμάσει νέες στάσεις.
Η διαδικασία στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: αυθορμητισμός, δημιουργικότητα, ρόλος. Ο αυθορμητισμός δεν σημαίνει χάος. Σημαίνει πρόσβαση σε ζωντανές, λειτουργικές απαντήσεις που δεν φυλακίζονται σε παλιά σενάρια. Η δημιουργικότητα δίνει μορφή σε αυτό που δεν χωράει μόνο σε λόγια. Ο ρόλος είναι το δοχείο, ο τρόπος που υπάρχουμε σε σχέση με τον κόσμο: παιδί, σύντροφος, γονιός, συνεργάτης, πολίτης. Το ψυχόδραμα δουλεύει πάνω στην ευελιξία των ρόλων, στη διεύρυνσή τους και στην αναδόμηση εκείνων που έχουν παγώσει.
Από το σώμα στο συναίσθημα: Ψυχοκίνηση και δράση
Σχεδόν πάντα, πριν από τις κεντρικές σκηνές, προηγείται ζέσταμα. Εδώ η ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΨΥΧΟΚΙΝΗΣΗ παίζει ρόλο: σύντομες κινητικές ασκήσεις, ρυθμός, παιχνίδι ρόλων χαμηλής έντασης, απλές οδηγίες που ενώνουν σώμα και προσοχή. Όταν η ομάδα κινείται, οι αμυνές χαλαρώνουν, η επαφή με εαυτό και άλλους δυναμώνει. Το σώμα εδώ λειτουργεί σαν γέφυρα προς το συναίσθημα. Κάποιος που δυσκολεύεται να μιλήσει για θυμό, μπορεί να τον νιώσει πρώτα στις παλάμες που σφίγγουν, στο βήμα που βαραίνει, και έπειτα να δώσει λόγια στο βίωμα.
Συχνά οι συμμετέχοντες λένε ότι στο ψυχόδραμα "έβγαλα από μέσα κάτι που κουβαλούσα χρόνια". Δεν είναι μυστικισμός. Η εστίαση στη δράση κινητοποιεί τη νευροβιολογία της μάθησης, δεσμεύει προσοχή, φέρνει καινούρια δεδομένα. Η εναλλαγή ρόλων (position reversal) φωτίζει την οπτική του άλλου, συχνά πιο ισχυρά από οποιαδήποτε λεκτική ανάλυση. Και ο διπλασιασμός, όπου ένα μέλος της ομάδας στέκεται δίπλα στον πρωταγωνιστή και δίνει φωνή σε ανείπωτες σκέψεις, συχνά ανοίγει δρόμους έκφρασης.
Η δομή ενός σεμιναρίου: πώς κυλά μια συνάντηση
Κάθε συνάντηση έχει ρυθμό. Πρώτα, ζέσταμα. Ύστερα, επιλογή πρωταγωνιστή και σκηνή. Τέλος, μοίρασμα. Στο ζέσταμα επιλέγονται ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ που ταιριάζουν στο θέμα της ημέρας και στη δυναμική της ομάδας. Η επιλογή πρωταγωνιστή γίνεται οργανικά, με πρόταση, εθελοντισμό ή σημάδια ετοιμότητας. Στη σκηνή, ο συντονιστής καθοδηγεί, κρατά όρια και βοηθά τη δράση να πάει σε βάθος χωρίς να γίνει κατακλυσμιαία.
Το μοίρασμα στο τέλος δεν είναι σχολιασμός, ούτε κριτική. Είναι προσωπική ανταπόκριση: τι άγγιξε, τι θύμισε, τι άλλαξε. Εκεί δένει η ομάδα, γίνεται κοινότητα. Οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι δεν είναι μόνοι τους στα δύσκολα, και αυτό από μόνο του είναι θεραπευτικό.
Τεχνικές ψυχοδράματος που θα συναντήσετε
Στα σεμινάρια ξεδιπλώνονται Τεχνικές ψυχοδράματος με καθαρό σκοπό, όχι ως κόλπα. Παραδείγματα από την πράξη:
- Role reversal - εναλλαγή ρόλων. Ο πρωταγωνιστής παίρνει τη θέση του άλλου προσώπου της σκηνής. Μαθαίνει πώς ακούγεται, τι μπορεί να φοβάται ή να επιθυμεί ο άλλος. Αυτή η τεχνική φέρνει ενσυναίσθηση χωρίς κήρυγμα. Double - διπλασιασμός. Ένα μέλος στέκεται δίπλα στον πρωταγωνιστή και λέει δυνατά κάτι που πιθανολογεί ότι σκέφτεται ή νιώθει, δίνοντας άδεια επιβεβαίωσης ή διόρθωσης. Χρήσιμο όταν ο πρωταγωνιστής σιωπά ή μπερδεύεται. Mirror - καθρέφτισμα. Ο πρωταγωνιστής βγαίνει από τη σκηνή και βλέπει τη σκηνή να παίζεται από άλλους. Αυτή η απόσταση συχνά αποκαλύπτει μοτίβα που δεν φαίνονται από μέσα. Future projection - προβολή στο μέλλον. Η σκηνή πηγαίνει μπροστά, σε μια επιθυμητή κατάληξη. Δουλεύουμε με προσδοκίες, φόβους, προετοιμασία δεξιοτήτων.
Η χρήση τους γίνεται με γνώμονα ασφάλεια, ρυθμό, και ετοιμότητα. Η υπερβολική τεχνική σκοτώνει τη σχέση, λίγη ψυχόδραμα και ψυχολογία όμως στοχευμένη τεχνική ανοίγει δρόμους.
Παράδειγμα από ομάδα: όταν αλλάζει το σενάριο
Σε τμήμα ψυχοδράματος στην Αθήνα, νεαρή επαγγελματίας, ας την πούμε Μαρία, έφερε μια κατάσταση στη δουλειά. Ένιωθε μικρή μπροστά στον προϊστάμενο, έχανε τα λόγια της. Στήσαμε τη σκηνή: γραφείο, καρέκλες, τηλέφωνο. Ένας συμπαίκτης πήρε τον ρόλο του προϊσταμένου. Στην εναλλαγή ρόλων η Μαρία στάθηκε στη θέση του και είπε, με αλήθεια, "πρέπει να τελειώσουν όλα σήμερα". Ακούστηκε σκληρή. Όταν γύρισε στον δικό της ρόλο, ξαφνιάστηκε που βγήκαν λέξεις: "Όταν υπερφορτώνεις το πλαίσιο, χάνω την αποτελεσματικότητα. Θέλω σαφή προτεραιότητα". Στο τέλος, σε προβολή στο μέλλον, δοκίμασε να μπει σε meeting με αναπνοή σταθερή, φράση ανοίγματος, δύο διευκρινιστικές ερωτήσεις. Έπειτα από τρεις εβδομάδες ανέφερε ότι πήρε το λόγο χωρίς τρέμουλο. Δεν άλλαξε ο προϊστάμενος, άλλαξε ο ρόλος της.
Η διαδικασία και τα στάδια ωρίμανσης
Η Ψυχόδραμα διαδικασία δεν ακολουθεί ευθύγραμμη πορεία. Υπάρχουν φάσεις: περιέργεια και ζέσταμα στις πρώτες συναντήσεις, μετά εμβάθυνση και αυξανόμενη εμπιστοσύνη, στη συνέχεια επεξεργασία πιο δύσκολων θεμάτων, και προς το τέλος κύκλων, ενοποίηση και αποχαιρετισμός. Χρειάζεται χρόνος για να γεννηθούν ρόλοι που λείπουν, όπως ο ρόλος που βάζει όρια ή ο ρόλος που ζητά βοήθεια. Σε κύκλο 8 έως 12 συναντήσεων, βλέπουμε συνήθως χειροπιαστές μετακινήσεις, ενώ στην Εκπαίδευση στο ψυχόδραμα η πορεία κρατά χρόνια και εμβαθύνει σε θεωρία, εποπτεία και πρακτική.
Ο ρόλος του συντονιστή και της ομάδας
Το ψυχόδραμα στηρίζεται σε ένα τρίποδο: πρωταγωνιστής, σκηνή, ομάδα. Ο συντονιστής κρατά δομή, όρια και ασφάλεια. Δεν διορθώνει συναισθήματα, δεν κατευθύνει προς "σωστές" λύσεις. Ανοίγει χώρο να ακουστεί το δύσκολο, να εμφανιστούν νέοι ρόλοι. Η ομάδα λειτουργεί σαν πολλαπλός καθρέφτης. Τα "ζευγάρια" ρόλων χτίζονται κάθε φορά με φροντίδα: ποιος μπορεί να παίξει τον πατέρα, ποιος την αμφιβολία, ποιος την ελπίδα. Πολλές φορές, ένα μέλος που παίζει "τον άλλο" συγκινείται και ο ίδιος, γιατί αγγίζει δικά του κομμάτια. Εδώ, η προσωπική εργασία γίνεται συλλογικό κέρδος.
Πλεονεκτήματα και όρια της μεθόδου
Το ψυχόδραμα εκφράζει αυτό που συχνά δεν χωράει στις λέξεις. Πλεονεκτήματα που συναντώ συστηματικά: αυξημένη αυτοπαρατήρηση, ξεπάγωμα συναισθημάτων, ενίσχυση δεξιοτήτων επικοινωνίας, αποφόρτιση από ντροπή μέσω κοινής εμπειρίας, εκπαίδευση στον αυθορμητισμό. Στο άλλο ζύγι, υπάρχουν όρια. Άνθρωποι με οξεία απορρύθμιση, ενεργό ψυχωτικό επεισόδιο ή υψηλή κρίση αυτοκτονικού κινδύνου χρειάζονται ειδικό πλαίσιο και εξατομικευμένη φροντίδα πριν μπουν σε ομαδικό ψυχόδραμα. Η ένταση της δράσης απαιτεί τεχνίτη συντονιστή και ξεκάθαρα συμβόλαια. Η υπερέκθεση δεν ωφελεί κανέναν.
Σεμινάρια ψυχοδράματος στην Ελλάδα: τι υπάρχει διαθέσιμο
Στην Ελλάδα λειτουργούν Τμήματα ψυχοδράματος σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά και σε άλλες πόλεις μέσω συνεργασιών. Θα βρείτε Ψυχόδραμα Αθήνα με ομάδες ανοικτές για προσωπική ανάπτυξη, καθώς και κύκλους για επαγγελματίες ψυχικής υγείας που στοχεύουν στην Εκπαίδευση στο ψυχόδραμα. Η Ψυχόδραμα Ελλάδα έχει ταυτόχρονα παράδοση και ανανέωση, με σχολές που ακολουθούν κλασική γραμμή, αλλά και εργαστήρια που παντρεύουν θεωρία με σύγχρονες ανάγκες, όπως εργασιακά θέματα, γονεϊκότητα, ή διαπολιτισμικότητα.
Υπάρχουν και επιλογές Ψυχόδραμα on line. Παρότι η σκηνή μέσω οθόνης έχει περιορισμούς, η δημιουργικότητα βρίσκει δρόμους: χρήση χώρου σπιτιού ως σκηνικό, αντικειμένων ως "σύμβολα", breakout rooms για υποστηρικτικούς ρόλους. Η εμπειρία δείχνει ότι για εισαγωγικά σεμινάρια και για ομάδες με μέλη από διαφορετικές πόλεις, το online πλαίσιο λειτουργεί ικανοποιητικά, με προϋπόθεση σαφείς κανόνες ασφάλειας και ιδιωτικότητας.
Κόστος και πρακτικά θέματα
Η ερώτηση "Ψυχόδραμα κόστος" ή "ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΚΟΣΤΟΣ" εμφανίζεται συχνά. Τα ποσά διαφέρουν. Για βιωματικό σεμινάριο μισής ημέρας το κόστος συνήθως κυμαίνεται από 30 έως 60 ευρώ ανά άτομο. Για ολοήμερο εργαστήριο, 60 έως one hundred twenty ευρώ, ανάλογα με τον χώρο, τον αριθμό συμμετεχόντων και τον συντονιστή. Οι μηνιαίες ομάδες με σταθερή σύνθεση κυμαίνονται συχνά από eighty έως 160 ευρώ τον μήνα, με συναντήσεις ανά 2 εβδομάδες. Στην Εκπαίδευση στο ψυχόδραμα, που περιλαμβάνει πολυετή εκπαίδευση, εποπτεία και πρακτική, τα συνολικά κόστη κατανέμονται σε χρόνια και εξαρτώνται από τη σχολή. Ρωτήστε για υποτροφίες, εκπτώσεις ανεργίας και δυνατότητα αποπληρωμής.
Πρακτικά, θα χρειαστείτε άνετα ρούχα, νερό, και σημειωματάριο. Όχι για να καταγράφετε κάθε τι, αλλά για έναν μικρό προσωπικό απολογισμό μετά. Η συνέπεια στην παρουσία είναι κρίσιμη. Οι ομάδες ζεσταίνονται και βαθαίνουν με σταθερότητα.
Ποιοι ωφελούνται περισσότερο
Το ομαδικό ψυχόδραμα βοηθά άτομα που θέλουν να δουλέψουν σχέσεις, όρια, ντροπή, πένθος, μεταβάσεις ζωής, επαγγελματική φθορά. Όσοι μαθαίνουν καλύτερα βιωματικά, που δυσκολεύονται να "συμμαζέψουν" το συναίσθημα με συζήτηση, βρίσκουν συχνά εδώ τον δρόμο τους. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και οι Ψυχόδραμα ψυχολόγοι αξιοποιούν τα σεμινάρια για να εμπλουτίσουν τη φαρέτρα τους με δράση, πέρα από το αναλυτικό πλαίσιο. Σε ατομικό πλαίσιο, τεχνικές όπως το function reversal και το empty chair μεταφέρονται με προσαρμογές, αλλά η ομαδική ενέργεια παραμένει ανεπανάληπτη.
Ασφάλεια και όρια: τι σημαίνει υπεύθυνη πρακτική
Η ασφάλεια προέχει. Συμβόλαιο εμπιστευτικότητας, σαφή όρια φυσικής επαφής, δικαίωμα παύσης. Ο συντονιστής οφείλει να σκανάρει τον "τόνο" της ομάδας, να αποσύρει την ένταση όταν χρειάζεται, να επιλέγει ασκήσεις που ταιριάζουν στο επίπεδο ετοιμότητας. Η αποφόρτιση μετά από έντονη σκηνή είναι μέρος της φροντίδας: γείωση, αναπνοές, σύντομη σωματική κινητοποίηση, καθαρή λήξη. Η επαφή εκτός ομάδας, ειδικά μετά από δύσκολη συνάντηση, μπορεί να προταθεί προληπτικά.
Ιστορία του ψυχοδράματος και σύγχρονες γραμμές
Η Ιστορία του ψυχοδράματος ξεκινά στη Βιέννη και ωριμάζει στη Νέα Υόρκη. Από τις πρώτες παιδικές ομάδες του Μορένο μέχρι σήμερα, η μέθοδος πέρασε από εποχές θεραπευτικού θεάτρου, κοινωνιομετρίας και κοινοτικής παρέμβασης. Στην Ελλάδα υιοθετήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες από ψυχοθεραπευτές που εκπαιδεύτηκαν σε ευρωπαϊκές σχολές. Σήμερα, σχολές και επαγγελματίες όπως η Ψυχόδραμα Χορομίδου και η Ψυχόδραμα Δανάη Χορομίδου έχουν συμβάλει στη διάδοση και καλλιέργεια της μεθόδου μέσα από βιωματικά σεμινάρια, εποπτείες και δημοσιεύσεις, φέρνοντας το ψυχόδραμα πιο κοντά σε ευρύτερο κοινό. Η εξέλιξη συνεχίζεται, με έμφαση στη διασύνδεση με την ψυχοσωματική γνώση, τη νευροεπιστήμη της σχέσης και τα ζητήματα πολιτισμού.
Πώς να επιλέξετε τμήμα που σας ταιριάζει
Η επιλογή τμήματος δεν γίνεται με ωραίες αφίσες μόνο. Χρειάζεται να συναντήσετε τον συντονιστή, να νιώσετε το ύφος του. Άλλοι είναι πιο δομημένοι, άλλοι πιο παιχνιδιάρικοι, άλλοι δουλεύουν σιωπές, άλλοι φέρνουν μουσική. Ρωτήστε για εκπαίδευση και εποπτεία, για τον τρόπο διαχείρισης ορίων, για πολιτική ακυρώσεων, για την αναλογία δράσης και μοιράσματος. Δείτε το μέγεθος ομάδας: eight έως 14 άτομα επιτρέπουν προσωπικό χώρο και αρκετούς ρόλους. Μια δοκιμαστική συνάντηση συνήθως αρκεί για να κρίνετε αν "κολλάτε" με το πλαίσιο.
Ψυχόδραμα ασκήσεις: τι περιλαμβάνει το ζέσταμα
Οι ασκήσεις στο ζέσταμα δεν είναι αυτοσκοπός. Ανοίγουν πόρτες. Θα δείτε παιχνιδάκια ρόλων, σύντομη καθοδηγούμενη κίνηση, ασκήσεις εμπιστοσύνης, μικρές δραματοποιήσεις εικόνων ή λέξεων. Στόχος, να κινείται η προσοχή από το "να τα πω σωστά" στο "να είμαι παρών". Ένα απλό παράδειγμα: όλοι περπατούν στον χώρο και, όταν ακουστεί μια λέξη, "παγώνουν" σε εικόνα που τους έρχεται. Όταν το θέμα είναι, παρ’ παράδειγμα, τα όρια, οι εικόνες μιλούν από μόνες τους: χέρια μπροστά, πλάτη γυρισμένη, πόρτα ανοιχτή. Από εκεί γεννιούνται σκηνές.
Ψυχόδραμα on line: τι λειτουργεί, τι χρειάζεται προσοχή
Η διαδικτυακή σκηνή απαιτεί εξοπλισμό και κανόνες. Κάμερα στο ύψος ματιών, σταθερή σύνδεση, ακουστικά, ήσυχος χώρος. Συμφωνία ότι οι πόρτες κλείνουν, κινητά σιωπηλά, χωρίς ηχογράφηση. Η κάμερα γίνεται "σκηνή", το πλαίσιο προσφέρει ιδιωτική γωνιά για μικρές δράσεις. Η δουλειά με αντικείμενα-σύμβολα στο σπίτι αποδεικνύεται πολύτιμη. Περιορισμός υπάρχει στην κινητικότητα και στο βλεμματικό πλέγμα της ομάδας. Η εστίαση και η καθαρότητα των οδηγιών από τον συντονιστή αντισταθμίζουν σε μεγάλο βαθμό.
Πότε να προτιμήσω ατομικό πλαίσιο
Αν βιώνετε έντονη δυσφορία σε ομάδα, αν ζείτε οξύ τραυματικό γεγονός, ή αν χρειάζεστε στενή ρύθμιση συναισθήματος, προτιμήστε προσωρινά ατομικές συνεδρίες. Πολλοί κάνουν συνδυασμό: ατομικό πλαίσιο για επεξεργασία και ομαδικό ψυχόδραμα για δράση και κοινωνική αντήχηση. Οι δύο χώροι συνεργάζονται, δεν αλληλοαναιρούνται.
Τι θα μάθετε μέσα από τα σεμινάρια
Στόχοι μάθησης δεν γράφονται στον πίνακα, αλλά γίνονται αισθητοί. Θα μάθετε να αναγνωρίζετε ρόλους που παίζετε μηχανικά και να δοκιμάζετε νέες αποκρίσεις. Θα μάθετε να παίρνετε θέση χωρίς να συντρίβετε τον άλλον, να ζητάτε σαφήνεια, να κάνετε δύσκολες κουβέντες χωρίς να χάνονται οι σχέσεις. Θα εμπλακείτε με την έννοια της κοινωνιομετρίας, δηλαδή πώς δημιουργούνται συνδέσεις και υποομάδες και πώς επηρεάζουν τη ροή. Θα εξασκηθείτε στον αυθορμητισμό, στην ακρόαση χωρίς άμυνες, στην ανάπτυξη αντοχής απέναντι στη ντροπή.
Συνεργασία με άλλες προσεγγίσεις
Το ψυχόδραμα συνομιλεί καλά με συστημική σκέψη, με σωματοκεντρικές μεθόδους, με mindfulness. Στην πράξη, πολλοί συντονιστές ενσωματώνουν αναπνοές ρύθμισης, σύντομες ασκήσεις προσοχής, ή εργαλεία από τη γνωσιακή προσέγγιση, με στόχο να σταθεροποιηθεί το κέρδος της δράσης στην καθημερινότητα. Στα εργασιακά περιβάλλοντα, η μέθοδος προσφέρει εκπαίδευση σε ρόλους ηγεσίας, ανατροφοδότησης και επίλυσης συγκρούσεων.
Ηθική και δεοντολογία στη δημόσια παρουσία
Όταν ψάχνετε "Ψυχόδραμα ψυχολόγοι" ή "Ψυχόδραμα τμήματα", προσέξτε την ηθική παρουσία. Καθαρή ενημέρωση για προσόντα, αναφορά σε φορείς εκπαίδευσης, σαφή διάκριση ανάμεσα σε βιωματικό σεμινάριο και θεραπευτική ομάδα. Η διαφήμιση δεν πρέπει να υπόσχεται θαύματα. Μια καλή περιγραφή μιλά για διαδικασία, όχι για μαγικά αποτελέσματα.
Πώς αξιολογώ την πρόοδο
Στο ψυχόδραμα η πρόοδος φαίνεται στις μικρές νίκες: μια ομιλία που ειπώθηκε με καθαρότητα, ένα "όχι" χωρίς ενοχή, ένα τηλεφώνημα συμφιλίωσης, μια βραδιά που δεν πνίγηκε στο scrolling. Οι αλλαγές καταγράφονται καλύτερα αν τις γράφετε σε μικρό ημερολόγιο μετά από κάθε συνάντηση: τι έμαθα, τι θέλω να δοκιμάσω ως την επόμενη φορά, τι χρειάζομαι από την ομάδα. Σε κύκλους τριμήνου, μια ανασκόπηση βοηθά να δείτε την τροχιά.
Συχνές απορίες πριν την πρώτη συμμετοχή
Υπάρχει φόβος έκθεσης. Δεν υποχρεώνεται κανείς να "πρωταγωνιστήσει" αν δεν είναι έτοιμος. Η συμμετοχή σε ρόλους υποστήριξης είναι εξίσου σημαντική. Άλλοι φοβούνται ότι θα ξεσπάσουν σε κλάματα. Αν συμβεί, χώρος υπάρχει. Τα δάκρυα δεν είναι αποτυχία, είναι δεδομένο της δράσης. Επίσης τίθεται το ερώτημα της εμπιστευτικότητας. Σε σοβαρά πλαίσια, το συμβόλαιο είναι ρητό και απόλυτο. Τέλος, κάποιοι ανησυχούν για "δραματοποίηση" που θα τους κουράσει. Οι καλοί συντονιστές χτίζουν ρυθμό, με κορυφώσεις και καταλαγιάσματα, για να μην φύγει κανείς αποσυντονισμένος.
Τι σημαίνει εκπαίδευση στο ψυχόδραμα για επαγγελματίες
Η επαγγελματική εκπαίδευση περιλαμβάνει ώρες βιωματικής συμμετοχής, θεωρητικά σεμινάρια (ιστορία, ρόλος, κοινωνιομετρία, τεχνικές), πρακτική άσκηση υπό εποπτεία, και προσωπική θεραπεία. Μιλάμε για 3 έως 4 χρόνια, ανάλογα με το πρόγραμμα. Οι υποψήφιοι προέρχονται συχνά από ψυχολογία, συμβουλευτική, κοινωνική εργασία, εκπαίδευση. Η εκπαίδευση δεν φτιάχνει "μάγο της σκηνής". Φτιάχνει επαγγελματία που σέβεται όρια, έχει γνώση κινδύνων, και μπορεί να κρατήσει ομάδα σε βάθος και ασφάλεια.
Όταν το ψυχόδραμα συναντά την πόλη
Στην Αθήνα, τα τελευταία χρόνια, εμφανίζονται θεματικά εργαστήρια: ψυχόδραμα και δουλειά, ψυχόδραμα και τέχνη, ψυχόδραμα και σχέσεις. Σε χώρους πολιτισμού στήνονται ανοιχτές δράσεις, όπου το κοινό συμμετέχει χωρίς να υποδύεται χαρακτήρες θεάτρου, αλλά φέρνοντας μικρές προσωπικές στιγμές. Η γειτονιά γίνεται σκηνή. Αυτές οι δράσεις θυμίζουν ότι η μέθοδος γεννήθηκε και για την κοινότητα, όχι μόνο για το θεραπευτικό δωμάτιο.
Μικρός οδηγός για την πρώτη σας φορά
- Ελάτε 10 λεπτά νωρίτερα. Δώστε στο σώμα χρόνο να φτάσει. Φορέστε ρούχα που επιτρέπουν κίνηση. Θα σηκωθείτε από την καρέκλα. Θέστε προσωπική πρόθεση, μία πρόταση μόνο. Αρκεί. Σεβαστείτε τη σιωπή σας και των άλλων. Δεν χρειάζεται να εξηγήσετε τα πάντα. Κρατήστε μια μικρή σημείωση φεύγοντας: ποια φράση ή εικόνα θέλετε να πάρετε μαζί.
Πού να στραφώ για περισσότερη πληροφόρηση
Αν ψάχνετε Ψυχόδραμα Αθήνα ή Ψυχόδραμα Ελλάδα, ελέγξτε ενώσεις που φιλοξενούν καταλόγους επαγγελματιών και προγραμμάτων. Αναζητήστε επώνυμους συντονιστές με διαδρομή και αναφορά, όπως η κοινότητα γύρω από τη δουλειά της Χορομίδου. Η ζωντανή σύσταση, στόμα με στόμα, παραμένει αξιόπιστος οδηγός. Ρωτήστε φίλους που δοκίμασαν, ζητήστε να μιλήσετε τηλεφωνικά με τον συντονιστή πριν δεσμευτείτε.
Τελευταία σκέψη
Τα σεμινάρια ψυχοδράματος δεν υπόσχονται ζωή χωρίς πόνο. Προσφέρουν, όμως, μια σκηνή όπου ο πόνος παύει να είναι βουβός και η χαρά βρίσκει μορφή. Όταν η ομάδα ανασαίνει μαζί, ανοίγει χώρος για νέες ιστορίες. Εκεί, οι ρόλοι δεν είναι φυλακές, αλλά γέφυρες. Και κάθε φορά που κάποιος δοκιμάζει μια νέα φράση χτίζει λίγο περισσότερο τον δρόμο που θα περπατήσει αύριο.